«ΣΑΟΣ – ΠΑΝΤΟΜΙΜΑ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΩΝ», του Γιάννη Καλπούζου – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

«ΣΑΟΣ – ΠΑΝΤΟΜΙΜΑ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΩΝ», του Γιάννη Καλπούζου – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

Εκδόσεις: Ψυχογιός

Σελίδες: 456

Τιμή: 15,93 €

            Είναι η δεύτερη φορά που διαβάζω το συγκεκριμένο βιβλίο, καθώς το είχα διαβάσει  και στην παλαιότερη έκδοσή του, όμως εξακολουθώ να αισθάνομαι τον θαυμασμό, την έκπληξη και το δέος μπροστά σε αυτό το συγκλονιστικό μυθιστόρημα, απαράλλαχτα όπως τα αισθάνθηκα και την πρώτη φορά. Όπως έχω ήδη αναφέρει σε κριτική άλλου βιβλίου του αγαπημένου συγγραφέα, πιστεύω ακράδαντα πως θα έπρεπε να δημιουργηθεί μια ξεχωριστή λογοτεχνική κατηγορία για τα έργα του Γιάννη Καλπούζου, καθώς δεν υπάρχουν όμοιά τους.

            Το «Σάος» είναι πραγματικά ένα μεγάλο λογοτεχνικό έργο, ανάλογο όλων των υπολοίπων του συγγραφέα, αλλά εντελώς ασυνήθιστο ως προς τη θεματολογία του. Δε νομίζω να υπάρχει κάποιο άλλο αντίστοιχο μυθιστόρημα στα ελληνικά λογοτεχνικά δεδομένα και, χωρίς διάθεση υπερβολής, θεωρώ πως θα αργήσει πολύ να υπάρξει κάτι αντάξιό του.  Ο συγγραφέας συνέλαβε μία πρωτότυπη ιδέα και την μετουσίωσε σε ένα μεγαλειώδες βιβλίο που, προσωπικά, πιστεύω ότι έχει όλα τα στοιχεία ώστε να μεταφερθεί με εξαιρετική επιτυχία στη μεγάλη οθόνη και να γίνει μια ανεπανάληπτη ταινία καταστροφής.

            Όλα ξεκινούν σε ένα ελληνικό νησί, αρκετά ανεπτυγμένο οικονομικά, τουριστικά, πολιτισμικά και πολιτιστικά, το οποίο αριθμεί αρκετές χιλιάδες μόνιμους κατοίκους. Οι ονομασίες των τοποθεσιών του εμπνευσμένες από πολλά υπαρκτά μέρη της Ελλάδας, όπως μας εξηγεί ο ίδιος ο συγγραφέας, ενώ κυρίαρχο σε όλο το νησί είναι το όρος Σάος, που δίνει και τον υπέρτιτλο στο μυθιστόρημά μας.  

Η ενεργοποίηση των ηφαιστείων στις τέσσερις γειτονικές νησίδες και ένας ισχυρότατος σε ένταση και διάρκεια σεισμός προκαλούν ρήγμα στα έγκατα του νησιού ίσο με την επιφάνειά του και τη σταδιακή του καταβύθιση. Οι κάτοικοι είναι αποκλεισμένοι από οποιαδήποτε εξωτερική βοήθεια διά θαλάσσης και αέρος, λόγω των τεράστιων κυμάτων εξαιτίας της περιδίνησης του νερού από την υποχώρηση της στεριάς και πυκνού νέφους τέφρας λόγω των ηφαιστείων. Προσπαθούν, λοιπόν, με όσα μέσα διαθέτουν να ανασυγκροτήσουν τις δυνάμεις τους και να διασώσουν πρωταρχικά και κύρια τις ζωές τους και μετά ό,τι μπορούν από προμήθειες και εφόδια, μετακινούμενοι ολοένα και υψηλότερα προς τις πλαγιές του όρους Σάος.

            Οι ήρωες και οι αντιήρωες του μυθιστορήματος του Γιάννη Καλπούζου είναι πάμπολλοι, σε σημείο που συχνά ο αναγνώστης να ανατρέχει σε προηγούμενες σελίδες για να ξαναθυμηθεί την ιδιότητα του καθενός. Όμως, είναι όλοι τόσο άρτια δομημένοι και ψυχογραφημένοι ώστε να μην υπάρχει καμία αμφιβολία για τις αντιδράσεις και τη συμπεριφορά τους. Έχουμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε ανθρώπους μικρούς και ασήμαντους στην καθημερινή τους ζωή, οι οποίοι μετατρέπονται σε ‘γίγαντες’ μπροστά στο απροσδόκητο της καταστροφής. Μεταλλάσσονται σε ήρωες με ανεξάντλητη υπομονή, αντοχές και ψυχικά αποθέματα, ώστε να συνεισφέρουν συνεχώς στη συλλογική προσπάθεια διάσωσης του πλήθους, ακόμα και όταν οι ίδιοι έχουν υποστεί τραγικές απώλειες. Ταυτόχρονα παρατηρούμε με απαξίωση ανθρώπους με αξιώματα και ‘περγαμηνές’ στην καθημερινή ζωή τους να κατακρημνίζονται από τα βάθρα τους και να μετατρέπονται σε επονείδιστους‘νάνους’, καθώς τους λείπει το πραγματικό θάρρος, το σθένος και η γενναιότητα για να ανταπεξέλθουν στους επίσημους ρόλους τους.

            Το μυθιστόρημα «Σάος – Παντομίμα Φαντασμάτων» είναι ένα ανεπανάληπτο ταξίδι στην ανθρώπινη ψυχή και στα όρια μέχρι τα οποία μπορεί αυτή να απογυμνωθεί όταν ο άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με μία άνευ προηγουμένου απειλή προς την ίδια του την ύπαρξη. Γινόμαστε μάρτυρες σκηνών βιβλικής καταστροφής, ωμής  και παράλογης βίας και απώλειας του πολιτισμένου, εκλεπτυσμένου και καλλιεργημένου μανδύα του ανθρώπου μπροστά στην ανάγκη επιβίωσής του, βλέπουμε την αποκτήνωση του ανθρώπινου γένους μπροστά στην επικείμενη καταστροφή του που θεωρεί πως μπορεί να καρπώνεται ό,τι αρέσκεται απλά γιατί είναι πεπεισμένο πως δεν υπάρχει αύριο και, τέλος, παρατηρούμε την απόγνωση και την τρέλλα να οδηγούν στην αυτοχειρία. Πόσες, αλήθεια, χιλιάδες χρόνων εξέλιξης του ανθρώπινου είδους μπορούν να αναιρεθούν όταν ο άνθρωπος χάνει το ‘λούστρο’ του κοινωνικά ενταγμένου μέλους και επιστρέφει στην αρχαία κατάσταση του θηρίου, όπου επιβιώνει ο δυνατότερος; Δεν χρειάζονται παρά μερικές ώρες, μέρες για να εξαφανιστεί κάθε ίχνος πολιτισμού και ευγένειας, ώστε να δούμε εξευγενισμένα και αξιοσέβαστα άτομα της μικρής κοινωνίας του νησιού να μετατρέπονται σε άγρια θηρία που επιζητούν το αίμα άλλων αθώων συνανθρώπων τους, ώστε να επιβιώσουν οι ίδιοι, ή απλά για να αποδοθεί μια στρεβλή αίσθηση δικαιοσύνης.

            Παρότι η κατάσταση που μας περιγράφει ο συγγραφέας με εξαιρετική ακρίβεια και αληθοφάνεια είναι ζοφερή και δυσοίωνη, υπάρχουν και πολλά στοιχεία που αφήνουν να αχνοφαίνεται η ελπίδα και η αισιοδοξία για τη διατήρηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και υπόστασης. Ο έρωτας, πάντα κυρίαρχος στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον, είναι αυτός που δίνει ελπίδα και αντοχή στον άνθρωπο για να αντιμετωπίσει τις αντιξοότητες όταν όλα φαίνονται χαμένα. Η γενναιότητα και η αλληλεγγύη προς τον συνάνθρωπο δεν χάνονται από τις ευγενικές ψυχές κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, ενώ η δικαίωση και η κάθαρση πάντα έρχονται στο τέλος όπως και στις αρχαίες τραγωδίες, έστω και αν απαριθμούνται χιλιάδες αθώα θύματα.

            Πραγματικά, αισθάνομαι πως τα λόγια είναι φτωχά για να περιγράψουν ένα τόσο μεγαλειώδες και συγκλονιστικό μυθιστόρημα. Μόνο όταν το διαβάσετε θα μπορέσετε να νιώσετε όλα αυτά τα οποία ήθελε να θίξει και να καυτηριάσει ο συγγραφέας με όπλο του την πένα του. Πολλά συγχαρητήρια στο Γιάννη Καλπούζο, για μία ακόμα φορά, και ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ Φίλοι μου!

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

«Το νησί ύστερα από έναν τρομερό σεισμό βυθίζεται σταδιακά. Οι άνθρωποι ανεβαίνουν ολοένα ψηλότερα για να σωθούν. 

Η κανονικότητα της ζωής του Παρασκευά, της αγαπημένης του εγγονής Θαρρενής, μα και όλων των κατοίκων ανατρέπεται απότομα. Έρχονται αντιμέτωποι με τον κίνδυνο, τον φόβο, την απόγνωση και τον θάνατο, ενώ θ' αναμετρηθούν με ανομολόγητα μυστικά, πόθους και πάθη.

Στην ανάβαση προς το βουνό Σάος περιπλέκονται μια αινιγματική διαθήκη, πολιτικοί-καρικατούρες, βιαστές και δολοφόνοι, ηγέτες-νάνοι, καθημερινοί άνθρωποι-γίγαντες, το καθήκον, η αλληλεγγύη και ο φιλοτομαρισμός, η μετάλλαξη των χαρακτήρων σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, ο έρωτας που φυτρώνει σαν λουλούδι στη ραγισματιά της ασφάλτου, ο πλούτος και η φτώχεια των ψυχών, η ηθική και συναισθηματική κατάπτωση, η αποκτήνωση, η ελπίδα, το ίδιο το νησί, που θα μπορούσε να είναι η Ελλάδα ή ο κόσμος ολόκληρος.»