«ΟΙ
ΑΔΕΡΦΕΣ ΡΑΖΗ», της Κατερίνας Ζαρόκωστα – Γράφει η
Κλειώ Τσαλαπάτη
Εκδόσεις:
Μεταίχμιο
Σελίδες:
336
Τιμή
με έκπτωση: 14,94€
Δεν είχε τύχει ποτέ έως τώρα να διαβάσω
βιβλίο της κ. Ζαρόκωστα, μέχρι που πήρα στα χέρια μου το τελευταίο μυθιστόρημά της
«Αδερφές Ραζή» που κυκλοφόρησε
τον Μάιο από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, το οποίο αποτελεί το δεύτερο μέρος της τριλογίας
της που αφορά την τύχη και εξέλιξη της πρώτης και δεύτερης γενιάς των Μικρασιατών
προσφύγων στην Ελλάδα, με γενικό τίτλο «Δυό
Όχθες». Με μία υπόθεση άκρως ενδιαφέρουσα, αφού αναφέρεται στην Πόλη, στους
Έλληνες πρόσφυγες που βρήκαν καταφύγιο και ελπίδες στην Ελλάδα μετά την
Καταστροφή, αλλά και σε πολλά ιστορικά γεγονότα που συντάραξαν την χώρα μας, μου
κέντρισε αμέσως την περιέργεια και οι προσδοκίες μου δικαιώθηκαν πανηγυρικά. Η
γραφή της συγγραφέως σαγηνευτική και εξαιρετικά γλαφυρή, με γρήγορη ροή που
συνδυάζει άψογα τον λογοτεχνικό λόγο με την ντοπιολαλιά των προσφύγων, που στον
τόπο γεννήσεώς τους –την Πόλη ή τα μικρασιατικά παράλια– τούς αποκαλούσαν "γκιαούρηδες",
ενώ στον τόπο καταγωγής τους –την πατρίδα τους, την Ελλάδα– τούς φώναζαν
υποτιμητικά "τουρκόσπορους" και πολλά άλλα. Με άψογη αναπαράσταση της
εποχής αλλά και των συνθηκών της κοινωνίας και των επιμέρους κοινωνικών τάξεων,
η Κατερίνα Ζαρόκωστα συνθέτει ένα μυθιστόρημα με πάμπολλα αξιομνημόνευτα
ιστορικά γεγονότα, τα οποία αποτελούν το φόντο της ζωής των τριών αδερφών Ραζή,
της Τέτας, της Μέλπως και της Χαρίκλειας Ραζή. Μια ζωή σαν παραμύθι αλλά με αμέτρητες,
οδυνηρές πινελιές της σκληρής πραγματικότητας που αναγκάστηκαν να ζήσουν οι
καλομαθημένες Κωνσταντινοπολίτισσες, αφού κατέφυγαν αναγκαστικά στην δύσκολη
επιβίωση της προσφυγιάς μακριά από τη γενέτειρά τους.
Ο δεσμός του αίματος που ενώνει τις τρεις
αδερφές είναι ακατάλυτος και άρρηκτος, ακόμα και αν η μία τους φεύγει για την άλλη
άκρη του κόσμου, την Αμερική. Η αγάπη της μίας για την άλλη, η συμπόνια και η αμοιβαία
συμπαράστασή τους είναι έκδηλη σε κάθε γεγονός της ζωής τους, είτε είναι ευχάριστο,
είτε δυσάρεστο, καθώς αυτό που τους ενώνει, το κοινό παρελθόν τους και οι βίαια
αποκομμένες, κοινές ρίζες τους στην όμορφη Πόλη με θέα τον γαλανό και αεικίνητο
Βόσπορο, παραμένει ζωντανό μέσα τους και αλησμόνητο. Η κάθε μία ακολουθεί τον
δικό της ξεχωριστό δρόμο, άλλη παντρεύεται και ακολουθεί τον σύζυγο μετανάστη
που γνώρισε μέσα στο καράβι του ξεριζωμού, άλλη παντρεύεται έναν ζαχαροπλάστη
με μελιστάλαχτους τρόπους και έμπρακτη έλλειψη αγάπης και η τρίτη παντρεύεται
από έρωτα τον εκλεκτό της, υπομένει κακουχίες και δυσκολίες μέχρι τα πράγματα
να βελτιωθούν αισθητά, έχοντας τον έρωτα του συντρόφου της για απάγκιο, μόνο
για να ανακαλύψει πως κάποιες φορές τίποτα δεν είναι αρκετό, αν το πρωτόγνωρο πάθος
τρυπώσει ανάμεσα σε ένα μέχρι πρότινος ευτυχισμένο αλλά τελματωμένο ζευγάρι.
Η συγγραφέας κατορθώνει να αναπαραστήσει
με υποδειγματική ακρίβεια την κουλτούρα των καλλιεργημένων και εξευγενισμένων
προσφύγων από την Πόλη και την Μικρά Ασία, οι οποίοι ερχόμενοι στο αφιλόξενο
και καχύποπτο περιβάλλον της Ελλάδας εκείνης της εποχής που υστερούσε κατά πολύ
σε σχέση με εκείνους, αναγκάστηκαν να ξεχάσουν τις ομορφιές της πρότερης πατρίδας
τους, να "υποβιβαστούν" σε πολίτες δεύτερης κατηγορίας και να
προσαρμοστούν ώστε να επιβιώσουν. Μαζί με τους ήρωές της περιδιαβαίνουμε στους δρόμους,
τις συνοικίες και τα προάστια της παλιάς Αθήνας, ζούμε τις χαμένες δόξες των
πιο πλούσιων προσφύγων και της για πάντα χαμένης αίγλης που απολάμβαναν στις γενέτειρές
τους. Βιώνουμε τις δυσκολίες προσαρμογής και αποδοχής από τους ντόπιους Έλληνες
που αναγκάστηκαν να υπερκεράσουν και "βουτάμε" στα βαθιά μέσα στον
ψυχισμό, όχι μόνο των τριών αδερφών, αλλά κάθε ήρωα που τις περιβάλει. Βυθιζόμαστε
στην κατάθλιψη της μιας εκ των αδερφών Ραζή, της Χαρίκλειας, που την αλλοιώνει όχι
μόνο εξωτερικά αλλά, κυρίως, διαβρώνει την ευαίσθητη ψυχή της με συνέπειες μη
αναστρέψιμες. Παρατηρούμε την αυστηρότητα της Μέλπως, τη μετριοπάθεια και την προσκόλλησή
της στους τύπους που αφήνουν ανοιχτό το παραθυράκι στην εισβολή του πάθους
προσωποποιημένου στον έως τότε υποδειγματικό γάμο της, κάνοντας την επαναφορά
στον πρότερο τρόπο ζωής του ζευγαριού αδύνατη. Δεχόμαστε με ευγνωμοσύνη την
πρακτικότητα και την τετράγωνη λογική της εύπορης Τέτας, που αναλαμβάνει τα ηνία
της αδερφικής σχέσης των τριών, τους συνδράμει όσο μπορεί, αλλά μυεί και την
ανιψιά της Λίλη στα μυστικά του εμπορίου, έστω κι αν αυτό είναι έξω από τα όρια
του νόμου.
Ταυτόχρονα με τις εξαιρετικές σκιαγραφήσεις
και ψυχογραφήσεις όλων των ηρώων της, η κ. Ζαρόκωστα ξεδιπλώνει όλα τα ιστορικά
γεγονότα που συντάραξαν την χώρα μας και όλους τους πολίτες της, πρόσφυγες και
ντόπιους, όπως η Κατοχή, ο αδελφοκτόνος εμφύλιος, η Χούντα και η μεταπολίτευση.
Δεν είναι όλα άσπρο-μαύρο, όπως δεν είναι όλοι οι Τούρκοι ή οι Γερμανοί κακοί,
ούτε όλοι οι Έλληνες καλοί, υπάρχουν οι αδίστακτοι που δεν λυπούνται κανέναν
και δράττουν κάθε ευκαιρία για το δικό τους συμφέρον, όπως οι μαυραγορίτες, ενώ
υπάρχουν κι εκείνοι οι πατριώτες που θεωρούν πως είναι δίκαιο να χύνεται
αδελφικό αίμα όταν οι πολιτικός προσανατολισμός είναι εκ διαμέτρου αντίθετος. Μέσα
στη δίνη των γεγονότων και της καταιγιστικής πλοκής ο έρωτας είναι ο μεγάλος
και αδιαμφισβήτητος κυρίαρχος. Είτε είναι χωρίς απόκριση, είτε παθιασμένος και
παράνομος, είτε αταίριαστος και κατακριτέος, είτε καταδικασμένος να μην
εκφραστεί ποτέ ανοιχτά, ο έρωτας είναι πανταχού παρών. Οι «Αδερφές Ραζή» είναι ένα μυθιστόρημα – ποταμός από αυτά που
σε συνεπαίρνουν στη δίνη τους ευθύς εξαρχής, το οποίο καταφέρνει να συμπυκνώσει
μέσα στις σχετικά περιορισμένες σελίδες του μια απίστευτη, ολοζώντανη περιπλάνηση
στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν μας, με ήρωες που θα μας μείνουν αξέχαστοι και με
ζωές πολυκύμαντες και συνταρακτικές ή βυθισμένες στην αδράνεια και την ανυπαρξία,
μέχρι την πολυπόθητη λύτρωσή τους. Πολλά συγχαρητήρια στη συγγραφέα για το
εξαιρετικό αυτό πόνημά της, που αξίζει να διαβάσετε, Φίλοι μου!
Υπόθεση
Οπισθόφυλλου:
«Ανάμεσα
στις δυο όχθες που τις χωρίζει νερό αγεφύρωτο, οι αδερφές Ραζή, Μέλπω, Τέτα και
Χαρίκλεια, ζουν στη μια μεριά και ονειρεύονται την άλλη. Ευτυχισμένες οι μέρες στην Πόλη, πριν απ’ την
Καταστροφή, δύσκολα τα πρώτα χρόνια όταν πέρασαν στην αντικρινή όχθη κι απ’ τη
μια στιγμή στην άλλη μετατράπηκαν σε πολίτες δεύτερης κατηγορίας, πρόσφυγες.
Στην
Ελλάδα καθεμιά ακολουθεί την πορεία της, χωρίς να πάψουν να είναι ενωμένες σαν
γροθιά. Προσφυγιά, Κατοχή, Εμφύλιος, Χούντα. Γύρω τους άνθρωποι που η ιστορική
στιγμή μετατρέπει σε ήρωες, θύματα, προδότες ή όλα εναλλάξ.
Όταν
στη σκηνή εισβάλλει ορμητικά η Ινώ και συνδέεται ερωτικά με τον άντρα της
Μέλπως Ραζή, οι ισορροπίες ανατρέπονται. Προσφυγάκι κι αυτή, αλλά φτωχαδάκι απ’
τα γεννοφάσκια, απλώνει το χέρι και δρέπει.»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου